Trong bữa cơm tối qua, tôi kể với vợ rằng chiều nay một đơn vị trong FPT đã chuyển tiền thưởng Tết. Ngay lập tức mạng xã hội và các nhóm dậy sóng. Cứ mười trạng thái (status) trên tường (New Feed) nhà tôi thì có đến tám lời ca thán/hậm hực/thất vọng. Hai cái còn lại là của các đồng nghiệp, bạn bè khác. Vợ tôi góp chuyện, rằng FPT đã và đang toàn cầu hóa, sao không ‘làm như Tây luôn đi. Tất cả quy về gói thu nhập để Lễ Tết không ai hóng chuyện thưởng nữa. Làm thế người lao động sẽ phải thận trọng khi lập kế hoạch tài chính trong năm của bản thân”.
Tiền thưởng không mang bản chất như tiền lương là “trả công”, nó thay cho lời cảm ơn của người sử dụng đối với người lao động đã đóng góp và đồng hành trong suốt một năm qua.

Sự kiện khiến tôi nhớ lại câu chuyện của chính mình. Tôi đi làm Nhà nước 6 năm ở một cơ quan thuộc tỉnh ủy và chưa khi nào có thưởng Tết. Có chăng là gói quà nhỏ và một khoản tiền tượng trưng.

Tôi nói, có vài đơn vị cũng áp dụng cách này, đặc biệt là FPT Software. Đa phần nhân viên đều biết gói thu nhập năm của mình. Trong trường hợp công ty làm ăn tốt, sẽ có thêm khoản thưởng riêng. Một đồng nghiệp cũ giờ đã là lập trình viên nhà Phần mềm kể, anh không còn phải hóng thưởng nữa bởi tổng thu nhập của anh gói gọn trong 13 tháng lương. Còn tháng lương cao thấp lại phụ thuộc vào đóng góp của từng người.



Cách đây bốn năm, tôi gia nhập FPT và ngay năm đầu cũng không có thưởng Tết. Khi đó, nhiều đơn vị trong công ty cũng không có khoản này. Tôi biết, quyết định ấy đã làm nhiều người thất vọng, giận dữ. Có bạn còn gửi email đến lãnh đạo cấp cao để chất vấn. Dù tin không vui nhưng nó thể hiện đúng với những kết quả kinh doanh của công ty trong năm ấy.

Rồi mọi chuyện cũng nhẹ nhàng trôi qua.

Trở lại câu chuyện dậy sóng chiều qua. Trong năm, đơn vị này đã trả các khoản: thưởng kinh doanh nhận hồi tháng 4, tháng 13 và giờ là tiền Tết. Như vậy, một nhân viên ít nhất cũng nhận được khoản thu nhập tương đương 14 tháng lương. Bảng kê tổng thu nhập trong năm sẽ thể hiện rõ nhất mức tăng/giảm của mỗi cá nhân. Trong một chia sẻ, TGĐ đơn vị này từng tiết lộ, năm qua, do bị cạnh tranh mạnh từ các đối thủ, một chỉ số của công ty sụt giảm nghiêm trọng nên tất cả các quản lý của công ty đều bị trừ 15% lương hằng tháng.

Mỗi dịp xuân về, dù muốn dù không, chuyện thưởng Tết cũng được đưa ra bàn luận nhiều và mạng xã hội lại dậy sóng hóng thưởng Tết. Ai cũng mong ngóng được nhận khoản thu nhập này để chi tiêu hay tích lũy. Thưởng Tết giống quà tặng bày tỏ sự ghi nhận những nỗ lực, tâm huyết, hay thành tích mà Ban lãnh đạo dành cho CBNV. Nó là sự động viên, là một cách thiết thực biểu hiện sự quan tâm đến đời sống của người lao động.

Một người bạn cũ làm ngân hàng cũng vừa chia sẻ với tôi rằng năm qua bên bạn lãi cao. Bạn được thông báo thưởng 2 tháng lương. Nhưng số tiền thưởng này sẽ không được nhận luôn một lần mà sẽ nhận đủ sau tháng 4, tức là sau mùa nhảy việc để đảm bảo sự gắn bó viên của nhân viên.

Sòng phẳng như Tây cũng hay và duy trì kiểu thưởng Tết cũng không dở. Bài toán thưởng Tết luôn là việc khó với cấp quản lý và không mấy khi được giải một cách thấu đáo, dễ dàng.